موضوع: کلامى و تاریخى
قرن: چهاردهم
زبان: عربى
مذهب: شیعى
ناشر: بنیاد بعثت
مکان چاپ: قم
سال چاپ: 1420 ق
نوبت چاپ: اول
تحقیق: واحد تحقیقات اسلامى بنیاد بعثت
آلاء الرّحمن فى تفسیر القرآن، تفسیرى است ناتمام به زبان عربى شامل 3 سوره اوّل قرآن مجید یعنى فاتحة الکتاب، بقره، آل عمران و قسمت کمى از سوره نساء، تألیف محمد جواد بن حسن بلاغى نجفى( 1280- 1352 ق / 1863- 1933 م)، مفسر، فقیه و متکلّم شیعى امامى.
انگیزه تألیف
بلاغى، انگیزه و چگونگى نگارش این تفسیر را در نامهاى به شاگرد خود، میرزا على اردوبادى غروى، بدین شرح بیان کرده است:
« به توفیق خدا... از ذیحجّه 1349 ق( آوریل 1931 م) به تألیف تفسیرى درباره قرآن کریم، موافق اصول علم و مذهب شیعه شروع کردم، زیرا که من دیدم اهّم تفاسیر نزد ما، مثل تبیان و مجمع البیان، در لغت و صرف کلمه و قرائات، و تفاسیر امثال عطا و مجاهد... و اشباههم بسیار بیانات کردهاند و... بحرانى... احادیث را بدون تحقیقى در آنها نقل مىکند و در مزایاى قرآن شریف بیاناتى نمىنماید.» با توجه به این دید انتقادى است که خود به پرداختن تفسیرى دست مىزند تا در عین اختصار، حق مطلب را در تبیین و تفسیر مفاهیم و معارف قرآنى ادا کند
نام کتاب: احکام القرآن( جصاص)
نویسنده: جصاص احمد بن على
موضوع: فقهى
قرن: چهارم
زبان: عربى
مذهب: سنى
ناشر: دار احیاء التراث العربى
مکان چاپ: بیروت
(سال چاپ:( 1405 ق
نوبت چاپ:
تحقیق: محمد صادق قمحاوى
توضیح: موضوعى
نام کتاب: اطیب البیان فی تفسیر القرآن
نویسنده: طیب سید عبد الحسین
موضوع: تربیتى
قرن: پانزدهم
زبان: فارسى
مذهب: شیعى
ناشر: انتشارات اسلام
مکان چاپ: تهران
سال چاپ: 1378 ش
نوبت چاپ: دوم
تحقیق:
توضیح: کامل
انگیزه مؤلف
مؤلف همان گونه که در مواردى متذکر شده است، طلیعه تفسیر خود را یک موهبت الهى و مرضى حضرت بقیة اللّه الاعظم قلمداد مىکند. در مقدمه جلد اول آمده است:
دیر زمانى در خاطرم خطور مىنمود، کتابى در تفسیر قرآن بنگارم و روى این اندیشه، حوزههاى تفسیرى تشکیل داده و جزوههاى متفرقى در این باره به رشته تحریر درآورده بودم و از طرفى قصور باع و قلّت استعداد و اشتغالات درسى و عوائق و گرفتارىهاى دنیوى مرا از اقدام به این امر منع و بلکه مأیوس مىنمود تا اینکه در شب سه شنبه پنجم جمادى الثانى سال 1380 ه. ق، مطابق با 22 آبان ماه 1339 ش در محضر بعضى از علما، به مجلس سوگوارى حضرت صدیقه طاهره- سلام اللّه علیها- موفق شده و در ضمن توسل، حالت وجدى در خود دیدم و از آنجا به منزل مراجعت نموده و در عالم رؤیا خدمت ثامن الحجج و حضرت ولى عصر- عجل اللّه تعالى فرجه- مشرف شده و پس از مذاکراتى که بین آن دو بزرگوار راجع به زوّار شد، حضرت بعد از عنایاتى و ترضیه خاطرى نسبت به حقیر و مروّجین دین مرا، امر به نوشتن تفسیرى فرمود و وعده به من دادند. بعد از آنکه از خواب بیدار شدم، صدق رؤیاى من ظاهر شده و وعده نصرت حضرتش تحقق یافته و من به نگارش و تألیف این کتاب، به یارى حضرت رب الارباب و حضرت حجت با تمام کوشش و اهتمام اقدام نمودم و...
نثر تفسیر
نثر آن نسبتا ساده و روان است که براى استفاده عموم مردم و اهل علم نوشته شده است.
ترجمه قرآن
ترجمه آیات در این تفسیر، صرف نظر از اشکالات خیلى جزئى، ترجمهاى عالمانه و محققانه و دقیق است، متأسفانه مرحوم آیت اللّه طیب، همه آیات را ترجمه نکردهاند و اگر همه آیات را ترجمه کرده بودند، مىتوانست خود ترجمهاى کامل بر قرآن باشد.
درباره ترجمه قرآن باید اذعان کرد که آوردن کلماتى که با قرآن حکیم بتواند هماورى کند محال است زیرا تحدى قرآن هم به معنى است و هم به لفظ و بشر هرگز نمىتواند، مانند آن را بیاورد
نام کتاب: اعراب القرآن الکریم
نویسنده: دعاس- حمیدان- قاسم
موضوع: ادبى
قرن: پانزدهم
زبان: عربى
مذهب: سنى
ناشر: دارالمنیر و دارالفارابى
مکان چاپ: دمشق
سال چاپ: 1425 ق
نوبت چاپ: اول
تحقیق:
توضیح: کامل
نویسنده: مکارم شیرازى ناصر
موضوع: اجتماعى و اجتهادى
قرن: پانزدهم
زبان: عربى
مذهب: شیعى
ناشر: مدرسه امام على بن ابى طالب
مکان چاپ: قم
سال چاپ: 1421 ق
نوبت چاپ: اول
تحقیق:
توضیح: کامل
تفسیر« الامثل فى تفسیر کتاب الله المنزل» ترجمه تفسیر نمونه است. این تفسیر با تجدید نظر جزئى و تکمیل مسانید و ارجاعات آن، به شیوه نوین ارائه شده است و تفسیرى کامل و شامل تمام قرآن است که با ویژگى عصرى و اجتماعى. و متناسب با نیازها و پرسشهاى زمانه، پیام قرآن را تبیین کرده است. از مباحث فنى و کلاسیک ادبى پرهیز نموده و جلوه دیگر آن، گرایش به جنبههاى هدایتى و تربیتى است که مؤلفان آن را تعقیب کردهاند. این تفسیر در کنار تفسیر گرانسنگ المیزان، مىتواند خلأ عدم وجود تفاسیر شیعى عربى را در کشورهاى عربزبان پر نماید و سبب آشنایى بیشتر اهل سنت با دیدگاههاى نوین شیعه و اهل بیت
(ع) گردد.